Sytuacja statystów zatrudnionych przy realizacji filmów. - Sejm RP

Sejm Rzeczpospolitej Polskiej                                                                                    Komisja Petycji                                                                                                          Ul. Wiejska 4/6/8                                                                                                        00-902 Warszawa   

Dotyczy: sytuacji statystów zatrudnionych przy realizacji filmów

W imieniu tysięcy statystów zatrudnionych przy realizacji komercyjnych filmów i seriali telewizyjnych przez różne agencje statystów i aktorów nieprofesjonalnych, zwracamy się z prośbą o podjęcie działań mających na celu wprowadzenie do polskiego systemu prawnego takich rozwiązań legislacyjnych, które uregulowałyby kwestie związane z wysokością minimalnego wynagrodzenia za statystowanie w filmach i serialach komercyjnych, na poziomie co najmniej minimalnych stawek krajowych za godzinę pracy. Przy czym postulujemy ponadto za tym, aby została zapewniona transparentność ww. rozwiązań prawnych, tak aby wszystkie podmioty stosujące prawo, w tym obsługujące nas agencje, nie miały możliwości dokonywania wykładni przepisów w tym zakresie w sposób dowolny.    Obecne rozwiązania prawne nie zabezpieczają naszych interesów w sposób należyty, a wręcz umożliwiają agencjom stosowanie stawek godzinowych w dowolnej wysokości, które są drastycznie niższe od tych gwarantowanych w przepisach regulujących wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokość minimalnej stawki godzinowej.

UZASADNIENIE:

Jako statyści i aktorzy nieprofesjonalni zatrudniani jesteśmy przez różne agencje aktorów i statystów (a tych w Polsce są setki), na podstawie umów o dzieło. Stosując ten rodzaj umów ww. agencje powołują się na treść art. 85 ust. 2 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 05-12-2016 nr 1462-IPPB4.4511.1117.2016.2.IM „(…) Poniżej Wnioskodawca przedstawił zakres prac wykonywanych w ramach produkcji filmów reklamowych, na podstawie umowy/umów cywilnoprawnej zawartej z Wnioskodawcą przez:

(…) statystę, który odgrywa w filmie proste role w tle wobec postaci głównych, dlatego też działania statysty można uznać za artystyczne wykonanie w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (vide: art. 85). Mając na uwadze powyższe, statysta posiada prawa autorskie do artystycznego wykonania, które na mocy postanowień zawartych w umowie o dzieło przenoszone są na rzecz Wnioskodawcy. Za wykonane czynności, czyli stworzenie dzieła i przeniesienie praw autorskich na rzecz Wnioskodawcy statysta otrzymuje wynagrodzenie określone umową o dzieło."

Agencje bezsprzecznie wykorzystują fakt, że umowy o dzieło z definicji nie mogą być objęte minimalną stawką godzinową stosowaną przy umowach innego rodzaju, a ich podpisanie, co do zasady, zamyka nam możliwość odwołania się do określonych instytucji czy organów państwowych (np. sąd) mogących wpłynąć na zmianę ich warunków, w tym głównie wynagrodzenia. W zaistniałej sytuacji  nie mamy  jakichkolwiek mechanizmów prawnych, aby  zakwestionować stawki, narzucone nam w umowach. Wynagrodzenie - w ramach którego mieści się przeniesienie autorskich praw majątkowych do artystycznego wykonania - jakie otrzymujemy za naszą pracę uzależnione jest od produkcji i od zatrudniającej nas agencji i wynosi od ok. 50-90 zł netto/dziennie z zastrzeżeniem, że praca na planie filmowym (włączając w to czas oczekiwania na wejście na plan) może trwać (i trwa) do 12 godzin dziennie. Z powyższego wynika, iż za czas spędzony na planie filmowym otrzymujemy dość często kwoty w przedziale od ok. 5,00 zł netto za godzinę zazwyczaj  ok. 6,00-7,00 zł netto za godzinę, podczas gdy minimalna stawka godzinowa, o której mowa w Rozporządzeniu RADY MINISTRÓW z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2019 r. od dnia 01 stycznia 2019 r. ustalona została w wysokości 14,70 zł brutto.   Postanowienia umów, które podpisujemy  gwarantują kierownikom planu uprawnienie do dysponowania naszym czasem do 12 godzin dziennie! Nierzadko się zdarza, że przebywając na planie 10-12 godzin, większość czasu spędzamy tam bezczynnie, ponieważ osoby odpowiedzialne za organizację dnia pracy na planie (kierownicy planu, reżyserzy), mając na względzie zapisy umowne, , nie mają żadnej motywacji do tego, aby plan zorganizować tak, abyśmy nie oczekiwali po kilka/kilkanaście godzin na wejscie na plan.

Wszystkie jednak  nasze dotychczasowe rozmowy z agencjami kończą się stwierdzeniem: „to jest umowa o dzieło, nie ma w niej stawek minimalnych, każdy ma prawo wyboru pracy, a czy ktoś chce, czy nie za taką stawkę pracować, to jego wybór”.

Jesteśmy jednak przekonani, że nie powinno być tak, aby ktokolwiek w tak arogancki sposób wykorzystywał lukę prawną. że jakieś minima płacowe w Polsce mimo wszystko obowiązują, że nawet art. 65.4 Konstytucji RP daje prawo każdemu zatrudnionemu do chociażby minimalnego wynagrodzenia, jednak żaden akt prawny takiego wynagrodzenia dla nas nie przewiduje.

Jesteśmy świadomi tego, że praca, którą wykonujemy jest dla nas pracą dodatkową, ale nawet to nie powinno uprawniać agencji do wykorzystywania tego  i płacenia nam stawek godzinowych tak znacznie odbiegających od minimalnej stawki godzinowej, o której mowa w Rozporządzeniu RADY MINISTRÓW z dnia 11 września 2018 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2019 r. zagwarantowanej innym grupom pracowniczym.

Mając na względzie powyższe, należało postulować, jak na wstępie.