Apel Koalicji dla Bezpieczeństwa i Rozwoju Kosmetologii

 Dnia 17 kwietnia 2023 roku  

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

Kancelaria Sejmu

ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa 

PETYCJA

PUBLICZNA ODPOWIEDŹ  

NA PETYCJĘ Z DNIA 14 MARCA 2023 ROKU

wniesioną przez Stowarzyszenie Lekarzy Dermatologów Estetycznych w sprawie zmiany art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.  

Działając w ramach Koalicji dla Bezpieczeństwa i Rozwoju Kosmetologii: niniejszym pragniemy odnieść się, poprzez własną PETYCJE,  

do treści wniesionej przez Stowarzyszenie Lekarzy Dermatologów Estetycznych petycji z dnia 14 marca 2023 r. w sprawie zmiany art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (dalej: „Petycja SLDE”),  

wnioskując o rozpatrzenie negatywne Petycji SLDE.  

Stanowisko niniejsze należy traktować jako petycję w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 870 – dalej: „ustawa o petycjach”), której przedmiotem i wnioskiem jest rozpatrzenie negatywne Petycji SLDE.     Niniejsza Petycja składana jest w interesie publicznym, mając na względzie w szczególności zasadę swobody prowadzenia działalności gospodarczej, zasadę ochrony praw nabytych oraz funkcjonowanie publicznej służby zdrowia.

1.   Przedmiotem Petycji SLDE było podjęcie inicjatywy ustawodawczej w zakresie zmiany definicji „świadczenia zdrowotnego”, zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 633 z późn. zm. – dalej: „Ustawa”) poprzez dodanie, że obejmuje ona także działania służące „przywracaniu lub poprawie fizycznego lub psychicznego samopoczucia oraz społecznego funkcjonowania pacjenta, poprzez zmianę jego wyglądu, wiążące się z ingerencją w tkanki ludzkie”.

2.   Celem proponowanej w Petycji SLDE zmiany miałoby być rzekomo potrzebne doprecyzowanie definicji poprzez włączenie do niej zabiegów tzw. „medycyny estetycznej”.

3.   Należy jednak podkreślić, że proponowana nowa definicja świadczenia zdrowotnego jest wadliwa, nieprecyzyjna i opiera się na błędnych przesłankach, a jej wprowadzenie prowadzić będzie do włączenia do katalogu świadczeń zdrowotnych (do których udzielania co do zasady są uprawnione wyłącznie podmioty wykonujące działalność leczniczą, w tym lekarze) szeregu procedur (na pewno nie zabiegów medycznych), które z pewnością nie wymagają bezwzględnego udziału lekarza.

4.   Chodzi tu o zabiegi kosmetologii estetycznej, które również mogą wiązać się z ingerencją w tkanki ludzkie, a także służą przywracaniu lub poprawie fizycznego lub psychicznego samopoczucia oraz społecznego funkcjonowania osoby poddającej się tym zabiegom, poprzez zmianę jej wyglądu.

5.   Zgadzamy się z autorami Petycji SLDE jedynie co do tego, że stały wzrost zapotrzebowania na usługi mające na celu poprawę ogólnego wyglądu lub kondycji włosów, skóry i paznokci oraz opóźnianie zewnętrznych oznak starzenia się organizmu, prowadzi niejednokrotnie do sytuacji, w której świadczenia danych usług podejmują się osoby nieposiadające w tym celu odpowiedniego rozeznania, wykształcenia czy umiejętności, co ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo, zdrowie i życie osób, które poddają się tego rodzaju zabiegom.

6.   Niemniej jednak wprowadzenie definicji świadczenia zdrowotnego w zaproponowanym brzmieniu, prowadzić będzie w praktyce do wykluczenia z rynku kwalifikowanej, dedykowanej grupy zawodowej: specjalistów – kosmetologów – tj. osób posiadających odpowiednie wykształcenie oraz przygotowanie, zdobywane w toku kształcenia akademickiego, na poziomie licencjackim, magisterskim, a także doktorskim.

7.   Absolwentom nadawany jest tytuł zawodowy kosmetologa. Wykształceni kosmetolodzy posiadają wiedzę związaną z budową i funkcjonowaniem skóry, wykonywaniem zabiegów estetycznych oraz działaniem i zastosowaniem kosmetyków.

8.   Wskazujemy, że katalog czynności z zakresu tzw. „medycyny estetycznej” (która jednak jest pojęciem wyłącznie zwyczajowym, niezdefiniowanym w ustawie ani innym akcie powszechnie obowiązującego prawa) jest przedmiotem prac ministerialnych w Ministerstwie Zdrowia, mających w założeniu charakter konsultacji społecznych.

9.   Deklaracja współpracy i dialogu była jedną z podstawowych ustaleń kierunkowego spotkania w Ministerstwie Zdrowia, które odbyło się w dniu 18 listopada 2022 r. i w którym udział brali przedstawiciele zespołów eksperckich o mieszanym charakterze (zarówno kosmetologów, jak i lekarzy zrzeszonych wokół towarzystw zajmujących się „medycyną estetyczną”, w tym członków Stowarzyszenia, będącego autorem Petycji SLDE z 14 marca 2023 r.).

10. Efektem spotkania było stworzenie roboczych, mieszanych  zespołów ekspertów w celu procedowania – jak nas zapewniono – w kierunku racjonalnego, rzetelnego konsensusu i podziału „listy procedur” na takie zabiegi, które wykonywać może wyłącznie lekarz, jak i takie, do których wykonywania uprawniony jest również kosmetolog.

11. Dodatkowo wskazujemy, że ze spotkań zespołów roboczych, pracujących nad opracowaniem listy procedur, do Ministerstwa Zdrowia miało trafić sprawozdanie sporządzone przez przedstawicieli lekarzy, jednakże stanowisko to nie zostało do dziś przekazane przedstawicielom kosmetologów, nie umożliwiono także nam odniesienia się do tego sprawozdania czy jego skomentowania, pomimo, że braliśmy w spotkaniach czynny udział.

12. Pierwotna wersja listy procedur tzw. „medycyny estetycznej”, opracowana przez Ministerstwo Zdrowia w porozumieniu z lekarzami będącymi członkami stowarzyszeń zajmujących się „medycyną estetyczną”, stanowiła zupełnie  arbitralne, jednostronne zestawienie czynności, jakie miałyby znaleźć się w wyłącznej kompetencji lekarzy, a wśród których znajdowały się zabiegi, których wykonywaniem od co najmniej 25 lat zajmują się z powodzeniem i bezpiecznie również kosmetolodzy (do czego posiadają odpowiednie przygotowanie merytoryczne).

13. Kosmetolodzy zgłaszali do tej pierwotnie opracowanej listy procedur swoje uwagi i zastrzeżenia już od marca 2022 r., będąc w stałym kontakcie z przedstawicielami Ministerstwa Zdrowia, a także zespołami lekarzy zajmującymi się sprawą.

14. Spotkania roboczych zespołów eksperckich utworzonych podczas prac w Ministerstwie Zdrowia odbyły się przy całkowitym braku woli dyskusji oraz przyjęcia racjonalnych argumentów kosmetologów – pomimo, że argumenty te wspierają także przedstawiciele lekarzy, w tym lekarze-parlamentarzyści.

15. Wobec tego, wniesienie Petycji SLDE budzi największe zdziwienie i sprzeciw kosmetologów, gdyż zaproponowane brzmienie świadczenia zdrowotnego stanowi wyraz zupełnego zlekceważenia miesięcy starań co do wspólnych prac, pism, wystąpień, a przede wszystkim – kompletne zignorowanie objętego pracami Ministerstwa Rozwoju i Technologii projektu ustawy o zawodzie kosmetologa!

16. Ustawa ta kompleksowo regulować będzie zasady uzyskiwania prawa wykonywania zawodu kosmetologa, wykonywania tego zawodu, odpowiedzialności dyscyplinarnej i zawodowej, o czym przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia oraz lekarze zrzeszeni wokół stowarzyszeń „medycyny estetycznej” byli wielokrotnie informowani, a przedstawiciele Ministerstwa Rozwoju i Technologii brali udział w spotkaniach organizowanych przez Ministerstwo Zdrowia.

17. Przedmiotem trwających prac legislacyjnych w Ministerstwie Rozwoju i Technologii jest uregulowanie zawodu kosmetologa, z uwagi na dużą społeczną wagę oraz udział w rynku przedstawicieli tego zawodu. W ostatnich kilku latach studia na kierunku kosmetologia kończyło kilka tysięcy absolwentów rocznie.

18. Przedstawiciele tego zawodu są profesjonalistami, specjalizującymi się w szczególności w opiece nad kondycją skóry, w związku z czym zupełne pomijanie tego środowiska choćby w uzasadnieniu Petycji SLDE, uważamy za wyraz braku szacunku oraz ignorancji dla naszej grupy zawodowej, które przyjmujemy z wielkim rozczarowaniem.

19. Należy podkreślić, że w załączniku do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 227 z późn. zm.), zatytułowanego „Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby runku pracy. Struktura klasyfikacji zawodów i specjalności”, zawód kosmetologa posiada kod 229903 w kategorii „specjaliści ochrony zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowani”.

20. Ponadto, w jednym ze stanowisk, wyrażonym przez Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych wyjaśniono, że kosmetologa nie można uznać za laika w świetle Rozporządzenia 2017/745 (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/745 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych, zmiany dyrektywy 2001/83/WE, rozporządzenia (WE) nr 178/2002 i rozporządzenia (WE) nr 1223/2009 oraz uchylenia dyrektyw Rady 90/385/EWG i 93/42/EWG (Dz. U. UE. L. z 2017 r. Nr 117, str. 1 z późn. zm.)), do którego to Rozporządzenia w zakresie definicji „laika” odwołuje się ustawa z dnia 7 kwietnia 2022 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. poz. 974).

21. Laikiem w myśl art. 2 pkt 38 Rozporządzenia 2017/745 jest osoba fizyczna, która nie ma formalnego wykształcenia w odpowiedniej dziedzinie ochrony zdrowia lub medycyny. Prezes Urzędu wskazał, że „osoba będąca kosmetologiem, ze względu na zakres swojego wykształcenia, nie może być uznana za laika”.

22. Należy zgodzić się, że niektóre usługi z zakresu szeroko pojętej estetyki (obejmującej też medycynę sensu stricto), mające typowo medyczny, często operacyjny charakter powinny być bezwzględnie wykonywane wyłącznie przez lekarzy – specjalistów (nota bene: brak jest specjalizacji „lekarz medycyny estetycznej”).

23. Jednakże w największym stopniu zabiegi kosmetologii estetycznej nie mają na celu zachowania, ratowania, przywracania czy poprawy zdrowia, ale dotyczą zachowania lub poprawy wyglądu, młodości i urody i jako takie nie mają charakteru leczniczego.

24. Wśród tych niemedycznych, nieoperacyjnych procedur, należy przy tym wyróżnić zabiegi, których wykonywanie wymaga posiadania specjalistycznej wiedzy oraz umiejętności jej praktycznego zastosowania, m.in. z zakresu planowania i wykonywania zabiegów fizykalnych, zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie wykonywania takich zabiegów, składu i sposobu działania produktów kosmetycznych, wyrobów, wyrobów medycznych, substancji i mieszanin, w tym możliwych działań niepożądanych związanych z ich stosowaniem, zasad działania urządzeń technicznych stosowanych przy ich wykonywaniu oraz ich prawidłowej obsługi, w tym możliwych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem tych urządzeń, analizy estetyki twarzy oraz wybranych dziedzin wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych i nauk o zdrowiu.

25. Wiedzę w tym zakresie posiadają osoby z wykształceniem w zakresie kosmetologii. Tej właśnie grupy zabiegów, jako ściśle powiązanych z istotą zawodu kosmetologa, dotyczy projektowana ustawa.

26. Zaproponowana w Petycji SLDE zmiana jest skonstruowana nieprawidłowo, w sposób zdecydowanie zbyt ogólny i wadliwy, gdyż prowadzić mogłaby do objęcia zakresem pojęcia „świadczenia zdrowotnego” także czynności o charakterze zupełnie niemedycznym, takich jak np. piercing, tatuaż, manicure, pedicure, makijaż permanentny, ale też np. peelingi chemiczne czy mezoterapia i wiele innych.

27. Wymienione zabiegi bowiem bezsprzecznie służą poprawie fizycznego i psychicznego samopoczucia poprzez zmianę wyglądu i wiążą się z ingerencją w tkanki (skórę) – czyli spełniałyby, w zupełnie paradoksalny i nieuprawniony sposób, definicję świadczenia zdrowotnego wedle autorów Petycji SLDE.

28. Proponowane zmiany spowodowałyby w konsekwencji, że niektóre zabiegi, które dotąd były wykonywane przez wykwalifikowanych kosmetologów, miałyby być wykonywane wyłącznie przez lekarzy lub lekarzy dentystów, pomimo, że nie znajduje to żadnego uzasadnienia merytorycznego.

29. Jeżeli wyżej wymienione zmiany zostałyby wprowadzone w brzmieniu proponowanym przez autorów Petycji SLDE, bez pogłębionej refleksji merytorycznej i spojrzenia systemowego, a także przy braku regulacji prawnej zawodu kosmetologa (tj. przed zakończeniem ścieżki legislacyjnej związanej z procedowaną w Ministerstwie Rozwoju i Technologii ustawą o zawodzie kosmetologa), mogłyby to spowodować wiele niezwykle negatywnych skutków gospodarczych, społecznych i edukacyjnych.

30. Do skutków tych zaliczyć należy m.in. ryzyko utraty miejsc pracy i powstania bezrobocia systemowego wśród kosmetologów, jak również problemów w sektorach bezpośrednio z nią współpracujących, m.in. hurtowniach kosmetycznych, wśród producentów i dystrybutorów kosmetyków, wyrobów estetycznych, jak również urządzeń do zabiegów.

31. Należy liczyć się również z problemami na uczelniach wyższych, kształcących kosmetologów, gdyż całkowitej zmianie (znaczącemu ograniczeniu) uległby zakres możliwości rozwoju zawodowego po ukończeniu tego kierunku studiów.

32. Proponowane zmiany przyczyniłyby się do znacznego wzrostu cen zabiegów estetycznych i spadku ich dostępności. Co więcej, przekazanie ogromnej części zabiegów do wyłącznej kompetencji lekarzy, pomimo braku uzasadnienia merytorycznego co do takiej potrzeby (gdyż mógłby je nadal wykonywać także kosmetolog jako osoba posiadająca odpowiednie wykształcenie i umiejętności), mogłyby się przełożyć także na pogłębianie problemów kadrowych w ochronie zdrowia, a to w związku z przewidywanym odpływem lekarzy do sektora estetycznego, a w konsekwencji chociażby zwiększeniem się okresu oczekiwania na wizytę lekarską w ramach publicznej służy zdrowia.

33. Petycja SLDE stanowi w świetle powyższych uwag próbę arbitralnego, jednostronnego, fragmentarycznego, wycinkowego doprowadzenia do regulowania materii związanej z uprawnieniami do wykonywania zabiegów estetycznych w sposób błędny i nieprecyzyjny, polegający na przekazaniu uprawnień do wykonywania zabiegów estetycznych wyłącznie lekarzom.

34. Jako przedstawiciele kosmetologów podtrzymujemy wolę współpracy przy tworzeniu listy procedur oraz opracowywaniu aktów prawnych służących uregulowaniu szeroko pojętej branży estetycznej, jednak odbywać się to powinno przy poszanowaniu pozostałych stron zaangażowanych i będących istotną częścią tego sektora. Na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy o petycjach, wyrażamy zgodę na ujawnienie danych osobowych podmiotu składającego petycję na stronie internetowej podmiotu rozpatrującego petycję lub urzędu go obsługującego. W imieniu Organizacji wchodzących w skład Koalicji dla Bezpieczeństwa i Rozwoju Kosmetologii:

1.   Izba Kosmetologów

2.   Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Kosmetologii „Przyjazna Kosmetyka”

3.   Stowarzyszenie „Krajowa Izba Kosmetologii” 

Wspierają akcję zbierania podpisów pod petycją:

- Beauty Razem -niestowarzyszona grupa wsparcia łącząca specjalistów beauty z Polski i świata; 

- Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. stoi na straży praw mikro, małych i średnich przedsiębiorców;

Zapraszamy do składania podpisów poparcia online

Koalicja dla Bezpieczeństwa i Rozwoju Kosmetologii: Izba Kosmetologów; Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Kosmetologii „Przyjazna Kosmetyka”; Stowarzyszenie „Krajowa Izba Kosmetologii”    Skontaktuj się z autorem petycji