Pozwólcie Nam Pracować: Zachowajmy Prawo do Biznesu dla Cudzoziemców w Polsce!
Status petycji:
- problem jest istotny
- trwa zbieranie podpisów
- petycja nie została jeszcze wysłana do Sejmu
Kontakty inicyatywnej grupy:
Cudzoziemcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce napotykają poważny problem prawny związany z przedłużeniem zezwoleń na pobyt czasowy. Opóźnienia w rozpatrywaniu wniosków przez urzędy skutkują utratą prawa do kontynuowania działalności gospodarczej, co często wiąże się z utratą prawa do pobytu w kraju.
Problem jest istotny nie tylko dla samych przedsiębiorców, którzy ryzykują utratę źródeł dochodu i stabilności życiowej, ale także dla Polski, która może stracić cenny kapitał ludzki.
W niniejszym dokumencie przedstawiono skalę problemu, jego przyczyny oraz propozycję zmiany przepisów prawnych, która pozwoliłaby na zachowanie ciągłości prowadzenia działalności gospodarczej przez cudzoziemców w okresie oczekiwania na decyzje administracyjne.
Kim jesteśmy?
Jesteśmy zagranicznymi przedsiębiorcami legalnie przebywającymi i pracującymi w Polsce.
Petycja została napisana przez grupę inicjatywną Białorusinów, ale dotyczy wszystkich cudzoziemców, którzy potrzebują zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.
Wielu z nas to wysoko wykwalifikowani specjaliści mieszkający w Polsce i świadczący usługi na rynkach międzynarodowych.
Z czym mamy problem?
Mieszkamy w Polsce i prowadzimy Jednoosobową Działalność Gospodarczą na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy.
Ściśle przestrzegamy polskich przepisów, w tym terminowo składamy wnioski o kolejne zezwolenie na pobyt. Urzędy do Spraw Cudzoziemców nie są jednak w stanie rozpatrzyć naszych wniosków w terminie.
Po wygaśnięciu pierwszego zezwolenia na pobyt tracimy prawo do kontynuowania działalności gospodarczej. W konsekwencji tracimy prawo do pobytu w Polsce.
Dlaczego tracimy prawo do kontynuowania działalności?
Zgodnie z Ustawą z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prawo do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce przysługuje cudzoziemcom należącym do określonych kategorii wymienionych w art. 4.
Większość z nas rozpoczęła Jednoosobową Działalność Gospodarczą na podstawie uczestnictwa w Programie Wspierania Przedsiębiorczości (art. 4 ust. 2 pkt 6). Nasz status uczestnika programu był ważny przez okres ważności wizy z oznaczeniem PBH i do czasu uzyskania pierwszego zezwolenia na pobyt czasowy.
Po uzyskaniu zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej (art. 4 ust. 1 lit. h) możemy kontynuować naszą działalność gospodarczą. Jednak po wygaśnięciu pierwszego zezwolenia na pobyt prawo do prowadzenia działalności gospodarczej wygasa, jeśli kolejny dokument nie zostanie uzyskany na czas.Wynika to z faktu, że kategoria h nie znajduje się na liście podstaw do kontynuowania działalności gospodarczej w oczekiwaniu na przedłużenie zezwolenia na pobyt.
Wnioski o przedłużenie składamy w terminie, jednak urzędy często nie są w stanie rozpatrzyć ich w ustawowym terminie 60 dni. W praktyce czas rozpatrywania wniosków może wynosić od 9 miesięcy do nawet 4 lat, szczególnie w województwach dolnośląskim i pomorskim.
Sytuację skomplikowała Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, która umożliwiła Urzędom pominięcie terminów rozpatrywania wniosków. Teraz nie mamy podstaw prawnych, aby domagać się terminowej decyzji.
Dlaczego problem stał się szczególnie dotkliwy?
Pułapka prawna istnieje w polskim prawie od dawna.Może w nią wpaść każdy, kto utracił podstawy, na których rozpoczął prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Przykładowo:
- Pani Anna jest studentką wyższej uczelni w Polsce. Działalność gospodarczą rozpoczęła na podstawie pierwszego zezwolenia na pobyt czasowy wydanego w celu kontynuowania studiów.
- Pani Anna ukończyła studia i uzyskała drugie zezwolenie na pobyt czasowy w celu kontynuowania działalności gospodarczej
- Pani Anna złożyła wniosek o trzecie zezwolenie na pobyt czasowy w celu kontynuowania prowadzenia działalności gospodarczej.
- Drugie zezwolenie na pobyt wygasło przed wydaniem decyzji w sprawie trzeciego wniosku.
- Pani Anna utraciła prawo do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, a tym samym podstawy do pozytywnego rozpatrzenia trzeciego wniosku.
Problem nasilił się z dwóch powodów:
- Czas rozpatrywania wniosków wydłużył się ze względu na większą liczbę osób uciekających przed represjami na Białorusi i wojną na Ukrainie
- Program Poland. Business Harbour przyciągnął do Polski więcej zagranicznych przedsiębiorców (Mówimy o prawdziwych przedsiębiorcach w obszarach wymagających wysokich umiejętności, a nie o osobach, które nadużyły programu).
Dlaczego jest to ważne dla Polski?
Jesteśmy wysoko wykwalifikowanymi specjalistami pracującymi w złożonych i wymagających wiedzy dziedzinach. Kraje rozwinięte starają się przyciągnąć i zatrzymać taki kapitał ludzki.
Pracując legalnie w Polsce:
- wnosimy znaczący wkład do budżetu poprzez płacenie podatków i składek ZUS;
- wzmacniamy bilans handlowy, ponieważ większość z nas pracuje na rynkach międzynarodowych;
- tworzymy miejsca pracy w kraju;
- płacimy VAT i inne podatki pośrednie;
- utrzymujemy popyt na polskie towary i usługi.
Nasze działalności są w większości wysokotechnologiczne, generują znaczące dochody i mają minimalny wpływ na środowisko.
Dlaczego jest to ważne dla nas?
Dla wielu z nas Polska stała się nowym domem, do którego przeprowadziliśmy się, aby uciec przed represjami, wojną lub innymi kryzysami. Jeśli stracimy prawo do prowadzenia działalności gospodarczej, spowoduje to:
- utratę naszego głównego źródła dochodu;
- utratę prawa do legalnego pobytu w kraju.
- Szczególnie narażeni są Białorusini, dla których powrót do ojczyzny wiąże się z realną groźbą aresztowania i prześladowań z powodów politycznych.
Jak można rozwiązać ten problem?
Prawo zezwala na kontynuowanie jednoosobowej działalności gospodarczej podczas rozpatrywania wniosku o kolejne zezwolenie na pobyt. Jednak nie dla wszystkich, a jedynie dla tych, którzy już prowadzą działalność gospodarczą na podstawie:
- studiów w Polsce (lit. c)
- łączenia rodzin (lit. c)
- zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE (lit. c)
- małżeństwa z obywatelem polskim (lit. g)
Art. 4.
…
2. Obywatele innych państw niż państwa członkowskie, którzy:
1) posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej:
…
c) zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 144, art. 159 ust. 1 lub art. 186 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2017 r. poz. 2206 i 2282 oraz z 2018 r. poz. 107 i 138),
g) zezwolenie na pobyt czasowy i pozostają w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
h) zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
…
5) przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku byli uprawnieni do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie ust. 2 pkt 1 lit. c i g
…
mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Aby rozwiązać ten problem, konieczne jest uzupełnienie art. 4 ust. 2. pkt 5) ustawy poprzez dodanie podstawy h.
Art. 4.
…
2. Obywatele innych państw niż państwa członkowskie, którzy:
5) przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 108 ust. 1 pkt 2 lub art. 206 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku byli uprawnieni do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie ust. 2 pkt 1 lit. c, g i h
mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Zmiana ta wyeliminuje dyskryminację i umożliwi wszystkim kategoriom zagranicznych przedsiębiorców kontynuowanie działalności w oczekiwaniu na decyzję w sprawie zezwolenia na pobyt.
Czy jest to zgodne z polityką migracyjną Polski?
Tak.
Zgodnie z polskim prawem, prawo pobytu i działalności w Polsce zachowują osoby, które:
- przybyły do Polski legalnie
- mieszkają z rodziną, studiują, pracują lub prowadzą działalność gospodarczą w Polsce i potrzebują ochrony
- posiadają miejsce zamieszkania, środki utrzymania i ubezpieczenie zdrowotne
- terminowo dopełniły wszystkich niezbędnych procedur administracyjnych
- przestrzegają polskiego prawa i nie stanowią zagrożenia dla bezpieczeństwa Polski.
Utrata prawa do prowadzenia działalności w przypadku długotrwałego rozpatrywania wniosku przez Urząd do Spraw Cudzoziemców jest w polskim prawie przypadkiem wyjątkowym.
Jakie jest ryzyko nadużyć?
Większość osób uwięzionych w pułapce prawnej to byli uczestnicy Poland. Business Harbour. Obecnie program często kojarzony jest z aferą wizową, w wyniku której wiele osób nielegalnie uzyskało wizy i wyemigrowało do Polski i krajów Europy Zachodniej. My jesteśmy uczciwymi uczestnikami programu. Polska stała się dla nas nowym domem. Zależy nam na bezpieczeństwie kraju tak samo, jak jego obywatelom.
Udowodniliśmy już naszą dobrą wiarę i zgodność z kryteriami programu, kiedy:
- przeprowadziliśmy się do Polski
- rozpoczęliśmy tutaj działalność gospodarczą
- uzyskując pierwsze zezwolenie na pobyt wykazaliśmy dochód nie niższy niż średni dochód w województwie lub możliwość jego uzyskania
- prowadziliśmy działalność gospodarczą w okresie ważności pierwszego zezwolenia na pobyt
- spełniamy kryteria braku zadłużenia wobec ZUS i budżetu
- złożyliśmy wniosek o kolejne zezwolenie pobytowe bez błędów formalnych
- nie mieliśmy problemów z prawem podczas pobytu w Polsce.
Proponowane zmiany w ustawie nie dają nikomu nowych uprawnień, które mogą być nadużywane, a jedynie zachowują prawo już przyznane decyzją wojewody na okres rozpatrywania kolejnego wniosku.
Kiedy należy rozwiązać problem?
Teraz.
Większość z nas to Białorusini, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia kraju po wyborach w 2020 roku i późniejszych represjach. Nasze pierwsze zezwolenia na pobyt czasowy właśnie wygasają.
Zintegrowaliśmy się z polskim społeczeństwem i legalnie pracujemy w gospodarce.
Ściśle przestrzegamy polskiego prawa, ale faktycznie pozostajemy bez źródła dochodu i podstaw do legalnego pobytu.
Grupa inicjatywna białoruskich przedsiębiorców. Skontaktuj się z autorem petycji