O UTRZYMANIE AUTONOMII CENTRUM IM. LUDWIKA ZAMENHOFA

Białystok, 22 kwietnia 2016 r.

Szanowny Pan

dr hab. Tadeusz Truskolaski

Prezydent Miasta Białegostoku

Radni i Radne Rady Miasta Białegostoku

Szanowny Panie Prezydencie, Szanowni Radni i Radne,

Zwracamy się do Pana oraz do Radnych Rady Miasta Białegostoku o zaprzestanie prób połączenia Centrum im. Ludwika Zamenhofa z Białostockim Ośrodkiem Kultury. Obydwie instytucje mają wyrobioną pozycję w białostockim środowisku kulturalnym, pracując jednakowoż w zupełnie innych obszarach. BOK jest organizatorem wielkich imprez masowych – festiwali, koncertów, przeglądów. Gros działań CLZ stanowią kameralne przedsięwzięcia edukacyjne, nastawione na pielęgnowanie wielokulturowej tradycji Białegostoku i Podlasia.

Poprzez dokument, jakim jest statut instytucji, miasto Białystok wyznaczyło Centrum im. Ludwika Zamenhofa szczególnego rodzaju zadania:

- upowszechnianie dorobku kulturowego i historycznego wielokulturowego miasta, propagowanie idei i postaw tolerancji oraz budowanie płaszczyzny dialogu kulturowego;

- pobudzanie lokalnej społeczności do aktywności kulturalnej;

- prowadzenie działalności edukacyjnej służącej budowaniu społeczeństwa otwartego;

- popularyzowanie postaci Ludwika Zamenhofa i jego dzieła.

Takich wyzwań nie postawiono przed żadną inną instytucją w Białymstoku. Tylko odrębność instytucjonalna CLZ pozwoli utrzymać te wartości w mocy i nie zaprzepaścić ogromnego dorobku tej instytucji we wskazanym zakresie. Proponowana uchwała i idea połączenia obydwu instytucji nie gwarantują w żaden sposób, że tradycje te będą kontynuowane. A jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy miasto Białystok raz za razem staje się obiektem krytyki za sprawą rasistowskich czy ksenofobicznych incydentów. Praca u podstaw – o której Pan Prezydent wspominał podczas konferencji prasowej w dniu 21 kwietnia – jest bez wątpienia słusznym kierunkiem. Dlatego trudno zrozumieć, dlaczego instytucja, która właśnie taką pracą z powodzeniem się zajmuje miałaby ulec likwidacji poprzez włączenie w struktury BOK.

Nie mniej istotną kwestią jest to, że stworzenie jednej ogromnej instytucji nie wpłynie pozytywnie na konkurencyjność i innowacyjność lokalnego środowiska kulturalnego. Chodzi o zdrową rywalizację, opartą na różnorodności metod pracy, form działania, wzajemnego mobilizowania się podmiotów kultury do bycia lepszym. Tylko takie warunki mogą zapewnić mieszkańcom Białegostoku różnorodną ofertę, dostosowaną do potrzeb różnych grup odbiorców, respektującą ich prawo do wyboru działań, w których chcą uczestniczyć. Połączenie obydwu instytucji doprowadzi nieuchronnie do zniwelowania różnic między CLZ i BOK, zatarcia ich specyfiki i odrębności.

Ponadto pragniemy wyrazić zaniepokojenie sposobem, w jaki połączenie to jest realizowane. Niezrozumiałe zupełnie jest to, iż dyrektorzy i pracownicy obydwu instytucji nie zostali poinformowani o tym fakcie, że nie włączono ich w proces decyzyjny – chociażby poprzez dyskusję, że nie zagwarantowano im w proponowanym projekcie uchwały o połączeniu niczego, ani możliwości dalszej pracy, ani kontynuowania rozpoczętych już projektów. Trudno sobie wyobrazić planowanie działań na 2017 r. w obydwu instytucjach w sytuacji, gdy żaden z pracowników nie może być pewien swojej przyszłości. Uderza to również w wiarygodność obydwu podmiotów, gdyż ich los od 1 stycznia 2017 r. pozostaje niewiadomą – enigmatyczny zapis w uchwale o stworzeniu „nowej instytucji” tych wątpliwości nie rozwiewa.

Obydwie instytucje są powołane dla dobra mieszkańców i zaspokajania ich potrzeb kulturalnych. Statuty obydwu instytucji stwierdzają jednoznacznie, że Prezydent Miasta jest organizatorem tej działalności i sprawuje nadzór nad jej wykonywaniem. Skoro więc dotychczas ani w przypadku BOK-u, ani CLZ Pan Prezydent nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń – a takie informacje podano zarówno na ostatnim posiedzeniu komisji kultury w dniu 19 kwietnia br. i w doniesieniach medialnych – to decyzja o zmianie sposobu funkcjonowania tych instytucji jest zupełnie niezrozumiała.

Dodatkowo zadziwiające jest to, że władze miasta nie uznały za stosowane wysłuchać głosu przedstawicieli środowiska kulturalnego Białegostoku oraz samych mieszkańców miasta w tej sprawie. Oburzenie wywołane tą propozycją – widoczne w listach poparcia dla CLZ, aktywności białostoczan i ludzi z całej Polski w serwisach społecznościowych – potwierdzają, że społeczeństwo uważa się za pełnoprawnego uczestnika dyskusji na temat przyszłości instytucji, które dla dobra tego społeczeństwa zostały powołane. Apelujemy więc o wysłuchanie tego głosu, wzięcie go pod uwagę i w przyszłości – poddawanie pod społeczne konsultacje podobnych decyzji.

Zaś obecnie prosimy Pana Prezydenta i Radnych Miasta Białegostoku o zakończenie procesu, który tak mocno godzi w wizerunek Białegostoku i wycofanie z porządku obrad najbliższej XXII Sesji Rady Miasta Białegostoku w dniu 25 kwietnia uchwały w sprawie połączenia samorządowych miejskich instytucji kultury – Centrum im. Ludwika Zamenhofa i Białostockiego Ośrodka Kultury w Białymstoku.

Z poważaniem