Petycja w sprawie sytuacji bibliotek publicznych i bibliotekarzy
Szanowni Państwo,
w związku z przedstawieniem informacji MKiDN na temat sytuacji bibliotek i bibliotekarzy w Polsce planowanym podczas posiedzenia senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu https://www.senat.gov.pl/prace/kalendarz/event,5680,komisja-kultury-i-srodkow-przekazu.html?fbclid=IwAR1JRHK56MxF8ULF0Q4zPe9uzNqZD2XFGAoZ0H47_8rtx4vmsFU324wKC2I zwracamy się z prośbą o przeanalizowanie aspektu finansowania funnkcjonowania polskich bibliotek publicznych, w tym między innymi kwestii wysokości płac pracowników bibliotek.
Z pilotażowego badania satysfakcji pracowników bibliotek publicznych przeprowadzonego z inicjatywy Stowarzyszenia LABiB w 2021 roku wynika, że płace pracowników bibliotek, zarówno bibliotekarzy jak i innych osób zatrudnionych na stanowiskach merytorycznych i administracyjnych są rażąco niskie. W tej sytuacji coroczne podwyżki wynagrodzenia minimalnego doprowadzają do drastycznego spłaszczenia siatki płac a także kuriozalnych sytuacji, w których bibliotekarz na początku swojej drogi zawodowej zarabia mniej niż pracownik gospodarczy. Powoduje to głęboką frustrację i doprowadza do sytuacji zwalniania się z pracy dobrze wykształconych i pełnych zapału ludzi, którzy z przyczyn ekonomicznych nie mogą przyjąć proponowanych przez biblioteki warunków finansowych.
Biblioteki publiczne są w wielu gminach podstawowymi, a często jedynymi instytucjami kultury. Zakres działalności tych instytucji ciągle się rozwija. Pełnią rolę lokalnych ośrodków kultury oraz są miejscem rozwoju lokalnych społeczności. Dają dostęp do nowoczesnych technologii, wiedzy i informacji, organizują edukację nieformalną i dbają o zachowanie tożsamości lokalnej oraz regionalnego dziedzictwa. To co ważne, ich usługi są dla użytkowników bezpłatne - dzięki czemu służą one wyrównywaniu szans i zapewnieniu szerokiego dostępu do kultury. Osoby pracujące w bibliotekach to w większości wykształceni i pełni pasji ludzie, którzy muszą sprostać oczekiwaniom swoich odbiorców, w związku z czym stale podnoszą swoje kwalifikacje, a spektrum ich umiejętności jest bardzo szerokie. Niestety, bardzo często osoby trafiające po studiach do pracy w bibliotece po kilku latach, gdy już nabiorą doświadczenia ze względów ekonomicznych zaczynają szukać lepiej płatnej pracy i szybko odchodzą. To zaburza funkcjonowanie zespołów, gdyż po jakimś czasie nie ma w nich wieloletnich pracowników, którzy mogliby dzielić się swą wiedzą z nowo zatrudnionymi.
Aspekt niskich wynagrodzeń jest podstawowym, ale nie jedynym problemem związanym z finansowaniem bibliotek. W czasach kryzysu i galopującej inflacji nawet najbogatsze i najbardziej przychylne bibliotekom samorządy (a takich na szczęście jest wiele!) nie są w stanie sprostać finansowaniu bibliotek na poziomie, który zapewniłby ich rozwój na oczekiwanym przez użytkowników poziomie i szeroki dostęp do zbiorów, informacji i technologii - zatem m.in. zakup zbiorów książkowych i innych oraz zapewnienie szerokiego dostępu do płatnych źródeł elektronicznych, jak np. platformy dostępu do e-booków. Biblioteki ze starzejącym się księgozbiorem, bez zapewnienia, dostępu do e-booków i zakupu nowoczesnego sprzętu umożliwiającego korzystanie z elektronicznych źródeł informacji będą szybko traciły na atrakcyjności, aż w końcu staną się martwymi przestrzeniami.
Poziom czytelnictwa w Polsce jest jednym z najniższych w Europie - kluczowymi instytucjami mającymi wpływ na jego wzrost są biblioteki publiczne, które bez odpowiedniego personelu i wsparcia finansowego nie będą miały realnego wpływu na poprawę sytuacji.
Nie chcemy dopuścić, by biblioteki stały się magazynami starych książek bez profesjonalnych pracowników i atrakcyjnego księgozbioru. Apelujemy o godne płace dla pracowników bibliotek publicznych, przywrócenie prestiżu zawodowi bibliotekarza oraz o uruchomienie ogólnopolskiego programu dotacyjnego dla bibliotek m.in. na zakup zbiorów i dostępu do e-usług uzupełniającego Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa, w którym wkłady własne pozostają rażąco wysokie w stosunku do możliwego dofinansowania przez co nie rozwiązuje on problemu zdobycia środków na zakup zbiorów.
Nie apelujemy o to dla siebie. Myślimy o tysiącach użytkowników polskich bibliotek publicznych, którym chcemy zapewnić usługi na najwyższym poziomie w instytucjach tak atrakcyjnych, by chcieli z nich jak najczęściej korzystać.
Z wyrazami szacunku
Stowarzyszenie LABIB Skontaktuj się z autorem petycji