Petycja w sprawie wolności mediów
Szanowny Panie Prezydencie,
My, niżej podpisani obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, zatroskani o dobro wspólne, jakim jest nasza Ojczyzna, działając ponad wszelkimi podziałami politycznymi, kierując się ochroną wolności słowa, jako jednej z najważniejszych wolności w państwie demokratycznym, składamy do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej petycję w sprawie wolności mediów w Polsce. Zwracamy się o przekazanie uchwalonej w dniu 17 grudnia 2021 r. przez Sejm ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji (druk 1389) z umotywowanym wnioskiem Sejmowi do ponownego rozpatrzenia na podstawie art. 122 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (innymi słowy wnosimy się o zawetowanie niniejszej ustawy).
W naszym przekonaniu, istnieje szereg argumentów przesądzających o niekonstytucyjności zaproponowanych rozwiązań prawnych przyjętych przez Parlament, które powinny zwrócić uwagę Pana Prezydenta, jako podmiotu powołanego do stania na straży przestrzegania Konstytucji RP (zgodnie z art. 126 ust. 2).
Szczególną uwagę zwracają przyjęte przepisy nowelizujące art. 35 ustawy o radiofonii i telewizji, które to ingerują w szereg praw i wolności konstytucyjnych: zarówno podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie RP, jak i w prawa człowieka i obywatela. W tym zakresie należy wskazać chociażby naruszenia:
1. Art. 54 ust. 1 Konstytucji RP, który statuuje wolność wypowiedzi (słowa). Winniśmy zauważyć, że na niniejszą wolność składaj się: wolność wyrażania poglądów, wolność pozyskiwania informacji, oraz wolność działalności środków masowego przekazu (wolność mediów). Wymuszone przez przyjęte prawo zmiany w strukturze właścicielskiej telewizji w sposób bezsprzeczny spowodują również naruszenie powiązanej z powyższymi składowymi swobody kreowania struktury własnościowej środków społecznego przekazu. Wagę tejże dla wolności słowa podkreślił Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 9 listopada 2010 r., sygn. K 13/07. Co istotne również, zgodnie z orzecznictwem TK, wolność słowa posiada zarówno wymiar indywidualny (istotny dla jednostki), jak i publiczny (dla kształtowania pluralizmu poglądowego, por. Wyrok TK z dnia 20 lipca 2011 r., sygn. K9/11). Nasze stanowisko nie jest zatem postulatem w obronie jakiejkolwiek korporacji, ale przede wszystkim próbą zwrócenia uwagi na konieczność ochrony praw podstawowych.
2. Art. 54 ust. 2 Konstytucji RP, gdyż zgodnie ze stanowiskiem doktryny, „celem koncesji nie jest zapewnienie porządku w sferze realizowania przez radiofonię i telewizję wolności słowa, a tylko uporządkowanie sfery emisyjnej” (por. M. Prządka-Leszczyńska, Procedura koncesyjna na rozpowszechnianie programów telewizyjnych – problem relacji pomiędzy organami regulacyjnymi, „PPP” 2017, nr 12, s. 87-94). Co za tym idzie, koncesjonowanie nadawania programów telewizyjnych czy radiowych nie powinno być uzależnione od ich struktury właścicielskiej.
3. Art. 14 Konstytucji RP w zakresie zagwarantowania wolności środków społecznego przekazu, która jest niezbędna do prowadzenia debaty publicznej. Zdaniem przedstawicieli doktryny, nie budzi wątpliwości fakt, że niniejsza zasada skierowana jest także do nadawców telewizyjnych. „Treść tej zasady obejmuje swobodę organizowania działalności środków społecznego przekazu, swobodę prowadzenia działalności przez środki społecznego przekazu oraz swobodę kreowania struktury własnościowej środków społecznego przekazu” (por. P. Tuleja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. idem, Warszawa 2019, s. 69-70).
4. Art. 2 Konstytucji RP, w szczególności poprzez naruszenie zasad: ochrony zaufania do państwa i prawa (m.in. poprzez nierealizowanie założenia pewności prawa); sprawiedliwości społecznej (poprzez kreowanie nieobiektywnych kryteriów stosunków prawnych); ochrony praw słusznie nabytych (poprzez zakaz arbitralnego ograniczania praw podmiotowych przysługujących podmiotom występującym w obrocie prawnym – tak TK w wyroku z dnia 22 czerwca 1999 r., sygn. K5/99 oraz zmianę warunków koncesji przyznanej przez państwo w trakcie jej trwania).
5. Art. 20 Konstytucji RP w zakresie pogwałcenia zasady wolności działalności gospodarczej oraz zasady społecznej gospodarki rynkowej poprzez legislacyjne wymuszenie zmiany struktury właścicielskiej koncesjonowanych podmiotów.
6. Szeregu innych przepisów konstytucyjnych, w tym m.in. art. 31 (zasada wolności), art. 32 (zasada równości), art. 45 ust. 1 (zasada jawności rozprawy), art. 61 (prawo dostępu do informacji publicznej), art. 64 (prawo własności), art. 74 ust. 3 (prawo do informacji o stanie środowiska), art. 228 - 233 (stany nadzwyczajne).
Mając na uwadze powyższe wnosimy o przekazanie przedmiotowej ustawy Sejmowi do ponownego rozpatrzenia w trybie art. 122 ust. 5 Konstytucji RP.
dr Kamil Stępniak Skontaktuj się z autorem petycji