Petycja w sprawie podwyższenia stawek za pomoc prawną z urzędu

Szanowny Panie Ministrze,

My Klienci i potencjalni Klienci,

chcielibyśmy wyrazić swoje zaniepokojenie wysokością stawek adwokackich (radcowskich) za pomoc prawną, która jest nam udzielana z urzędu.

Nie chcemy, aby adwokaci (radcowie prawni) musieli się zastanawiać, czy warto nam pomagać, bo może się okazać, że koszty związane z udzielaniem nam wsparcia okażą się wyższe od otrzymanego wynagrodzenia.

Nie chcemy, żeby adwokaci (radcowie prawni) musieli się zastanawiać, ile czasu mogą nam poświęcić.

Szanowny Panie Ministrze,

My adwokaci i radcowie prawni,

chcielibyśmy wyrazić swój sprzeciw przeciwko pracy za stawki nieadekwatne do nakładu pracy oraz niewystarczające na pokrycie kosztów związanych z udzielaną pomocą prawną z urzędu. Ponadto stawki regulowne przez Skarb Państwa powinny odzwierciedlać te uiszczane przez klientów na wolnym rynku.

Nie chcemy się zastanawiać, ile czasu możemy konkretnej sprawie poświęcić i która sprawa powinna być dla nas ważniejsza.

Nie chcemy rezygnować z prowadzenia spraw z urzędu z obawy o nasze zarobki i koszty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jak każdy przedsiębiorca musimy martwić się o opłacenie rachunków w terminie i uzyskanie w tym celu odpowiednich środków.

Adwokat (radca prawny) na początku swojej kariery zawodowej rzadko dysponuje gronem stałych klientów, trafiają mu się pojedyncze zlecenia, a na godziwy zarobek musi czasami poczekać kilka lat. Nic dziwnego, że dla każdego początkującego adwokata (radcy prawnego), ale również dla tych adwokatów (radców prawnych), którzy wykonują zawód od kilku lat, niezmiernie ważny jest temat stawek za sprawy z urzędu, a więc wynagrodzenia, jakie otrzymujemy za pomoc prawną udzieloną z urzędu w sprawach karnych, cywilnych i administracyjnych.

Wysokość tych stawek określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2016 r., poz. 1714 z pózn. zm).

Od wielu lat wysokość tych stawek jest przedmiotem dyskusji i niezadowolenia adwokatów (radców prawnych).

Sprawy sądowe trwają czasami kilka lat. W tym czasie może być wiele rozpraw, między którymi pełnomocnik musi składać pisma procesowe, wnioski dowodowe i zastrzeżenia do opinii biegłych. W międzyczasie są również czynności, o których sąd przeważnie nie wie, czyli spotkania z klientem, rozmowy telefoniczne, korespondencja e-mail. Czynności pozasądowe czasami zajmują więcej czasu niż czynność sądowe, które są dla sądu dostrzegalne.

Jednocześnie obowiązuje ustawa z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tekst jednolity z dnia 9 listopada 2018 roku, Dz. U. z 2018 r., poz. 2177 z późn.zm.), która reguluje wysokość minimalnej stawki godzinowej ustalanej w przypadku umowy o świadczenie usług.

Wysokość tej stawki w 2020 roku wynosi 17 zł brutto, a więc ok. 11 zł netto.

Przykładowo:

W sprawach z zakresu prawa pracy o nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy – stawka za pomoc prawną z urzędu wynosi 90 zł netto za całe postępowanie przed sądem w I instancji.

Oznacza to, że ustawodawca uważa, że adwokat (radca prawny) w ramach pomocy prawnej z urzędu w sprawach pracowniczych, nie powinien pracować więcej niż 8 godzin (90 zł : 11 zł), przy założeniu, że adwokat (radca prawny) jako specjalista godzi się na pracę za najniższą dopuszczalną przez przepisy stawkę.

Czy chcieliby Państwo otrzymać taką pomoc prawną w sprawie pracowniczej, w ramach której adwokat (radca prawny) poświęci jej prowadzeniu tylko 8 godzin, co zapewne nawet nie wystarczy na to, aby uczestniczyć we wszystkich wyznaczonych terminach rozpraw? O spotkaniach z klientem i przygotowaniu dobrych merytorycznie pism już nie wspominamy.

Przykładowe stawki w innych sprawach:

1/ oplata w sprawie o rozwód wynosi 360 zł netto,

2/ opłata w sprawie o alimenty wynosi 60 zł netto,

3/ opłata w sprawie o eksmisję wynosi 120 zł netto,

4/ opłata w sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej wynosi 120 zł netto,

5/ opłata w sprawie o ubezwłasnowolnienie wynosi 240 zł netto.

To najbardziej skrajne przypadki.

Stawki na takim poziomie obowiązują w większości bez zmian od 2002 roku, a więc od 18 lat.  

Czy chcieliby Państwo otrzymywać wynagrodzenie na takim samym poziomie przez 18 lat? Bez uwzględnienia inflacji i rosnących kosztów utrzymania?

Adwokaci (radcowie prawni) prowadzą działalność gospodarczą, przeważnie w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, z którą wiążą się bardzo wysokie koszty. Muszą opłacić:

1/ podatek VAT (23%)

2/ podatek dochodowy (od 18%)

3/ ZUS

4/ koszty utrzymania lokalu (czynsz, opłaty za media)

5/ składkę adwokacką wraz ze składką na ubezpieczenie OC

6/ koszty dostępu do programów informacji prawnej

7/ telefon, internet, fax

8/ często koszty szkoleń zawodowych

9/ artykuły papiernicze

10/ paliwo i inne koszty związane z utrzymaniem samochodu osobowego.

Koszty te mogą kształtować się na poziomie kilku tysięcy złotych, a więc adwokat (radca prawny), aby pokryć powyższe koszty i zaspokoić swoje podstawowe potrzeby, musi osiągnąć przychód przynajmniej na poziomie co najmniej 6000 zł, bo nie zapominajmy, że adwokaci (radcowie prawni) również mają na utrzymaniu rodziny i mają także prywatne wydatki, jak spłata kredytu na mieszkanie czy koszty leczenia.

Wielu adwokatów (radców prawnych) kocha swój zawód, wykonuje go z pasją, ale to nie wystarczy, żeby utrzymać rodzinę i zaspokoić swoje podstawowe potrzeby.

W opinii społeczeństwa wciąż aktualny jest stereotyp, że adwokaci (radcowie prawni) są zamożnymi ludźmi i bardzo dobrze zarabiają. O ile 20 lat temu ten stereotyp mógł być prawdziwy, o tyle w tej chwili często jest bardzo daleki od rzeczywistości. Aktualnie zawód adwokata (radcy prawnego) wykonują głównie młodzi ludzie, między 30 a 40 rokiem życia, którzy skorzystali na zmianach dotyczących rekrutacji na aplikację adwokacką (radcowską) i zasad zdawania egzaminu końcowego (powszechnie są one określane jako otwarcie zawodu).

Jeżeli chcą Państwo, aby adwokaci (radcowie prawni) otrzymywali godziwe wynagrodzenie za sprawy prowadzone z urzędu i nie traktowali ich jako zło konieczne, to proszę podpiszcie naszą petycję. My chcemy Państwu pomagać!

Kamilla Kasprzak Stowarzyszenie Adwokackie Defensor Iuris    Skontaktuj się z autorem petycji