Wojewodo! NIE dla betonowania Zakrzówka!

Sz. P.

Krzysztof Klęczar

Wojewoda Małopolski

My, niżej podpisani apelujemy do Wojewody Małopolskiego Pana Krzysztofa Klęczara o uszanowanie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ws. uchwalonego przez Radę Miasta Krakowa użytku ekologicznego Zakrzówek – Enklawa Wschodnia. Apelujemy o nie zaskarżanie wyroku WSA do Naczelnego Sądu Administracyjnego, które naszym zdaniem jest działaniem bezzasadnym i wyjątkowo niekorzystnym dla społeczności mieszkańców Krakowa a także będzie otwierać możliwość bezpowrotnego zniszczenia unikalnych walorów Zakrzówka.

Mamy dość sprzyjania przez władze deweloperom, którzy chcą zabudować ten cenny przyrodniczo teren. Walka o Zakrzówek trwa już kilkanaście lat i poszerzenie strefy ochronnej jest w pełni uzasadnione merytorycznie. W opiniach do projektu uchwały Rady Miasta Krakowa potwierdzili to naukowcy i eksperci, Wydział Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta Krakowa oraz Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.

Nie godzimy się na arbitralne decyzje Wojewody Małopolskiego, z którymi 30 stycznia 2025 r. nie zgodził się również WSA - uchylając decyzję o uznaniu za nieważną uchwały o ustanowieniu użytku Zakrzówek – Enklawa Wschodnia. Musimy chronić te niezwykle cenne tereny dla wszystkich mieszkańców Krakowa i przyszłych pokoleń.

Poniżej cytujemy uzasadnienie uchwały Rady Miasta Krakowa, by podkreślić walory i wartość terenu o ochronę którego wnosimy.  

Aktualna wiedza na temat występowania płazów i gadów (w tym gniewosza plamistego) wskazuje, że zasięg ich występowania jest znacznie większy niż obszar utworzonego w 2018 r. użytku ekologicznego „Zakrzówek". 25 września 2023 r. naukowcy z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytutu Zoologii i Badań Biomedycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytutu Zoologii i Badań Biomedycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Towarzystwa Herpetologiczne NATRIX wystąpili o rozszerzenie użytku ekologicznego ,,Zakrzówek" o teren działek nr 141, 140/2, 177, 176, 175, 174/2 obr. 9 Podgórze, wskazując, że potencjalne inwestycje na tym terenie niosą za sobą poważne ryzyko bezpośredniego i pośredniego negatywnego oddziaływania na rzadkie gatunki m.in. poprzez obniżenie poziomu wód gruntowych czy zwiększenie śmiertelności zwierząt na drogach o zwiększonym ruchu kołowym.  

Zagrożone są również siedliska przyrodnicze w bezpośrednim sąsiedztwie, tj. łozowisko ze stanowiskami rzadkich gatunków flory chronionych i/lub z Polskiej Czerwonej Listy Roślin i Grzybów: pełnika europejskiego Trollius europaeus, turzycy Hartmanna Carex hartmaniorum, kukułki szerokolistnej Dactylorhiza majalis oraz grzyba wielkoowocnikowego ciemnotwardnika łuskowatego Phaeomarasmius erinaceus. Ponadto, omawiany teren stanowi otoczenie miejsc rozrodu kilku chronionych gatunków płazów, w tym traszki grzebieniastej Triturus cristatus i kumaka nizinnego Bombina bombina - gatunków objętych ścisłą ochroną gatunkową oraz Dyrektywą Siedliskową UE (załącznik li). Płazy, w tym wyżej wymienione, poza okresem rozrodu przebywają na lądzie i wymagają odpowiedniego siedliska w promieniu kilkuset metrów od siedlisk wodnych.  

Ponadto, mając na uwadze wartości przyrodnicze terenu położonego na południowy wschód od ul. św. Jacka, w szczególności występowanie chronionych i zanikających gatunków roślin i zwierząt, ich ostoi oraz miejsc rozmnażania i miejsc sezonowego przebywania, a także postępujące niszczenie cennych siedlisk przyrodniczych, w tym zmiennowilgotnej łąki trzęślicowej Molinion (kod 6410), wnioskują o rozszerzenie istniejącego użytku ekologicznego „Zakrzówek". Teren jest miejscem występowania kosaćca syberyjskiego Iris sibirica, kukułki szerokolistnej Dactylorhiza majalis, turzycy Hartmanna Carex hartmaniorum, a także chronionych gatunków motyli: czerwończyka nieparka Lycaena dispar, modraszka telejusa Phengaris teleius oraz modraszka nausitousa P. nausithous. Wymienione gatunki motyli są objęte ochroną ścisłą na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska oraz chronione na kanwie Dyrektywy Siedliskowej UE 92/43/EWG oraz ratyfikowanej przez Polskę Konwencji Berneńskiej. Liczebności populacji modraszków szacowane są od 2008 roku.  

Należy podkreślić istotność omawianego terenu dla występowania i zachowania populacji chronionych gatunków płazów i gadów. W raporcie Burego i Zająca z 2014 zwracano uwagę na obecność płazów i gadów (w tym traszki grzebieniastej i gniewosza plamistego Coronella austriaca) przekraczających ul. św. Jacka, co świadczy o obecności tych gatunków na terenach zielonych położonych na południe od tej ulicy i istniejącego użytku ekologicznego. Wg raportu Kurek 2020 migrujące płazy obserwowane są na całej długości ul. Wyłom z kierunku ul. św. Jacka, tym samym potwierdzając, że całość terenów zielonych na południe od ul. Wyłom stanowi siedliska lądowe tych zwierząt. Prowadzona od 2 lat akcja „Płazy i gady Krakowa" koordynowana przez Towarzystwo Herpetologiczne NATRIX i oparta o model nauki obywatelskiej również potwierdziła obecność gniewoszy plamistych na obszarach zlokalizowanych wzdłuż ulicy św. Jacka, a także przekraczających ulicę. Dotyczy to również osobników młodocianych, co wskazuje na ważną rolę terenów pomiędzy ul. Wyłom i św. Jacka, a także okalających ul. św. Jacka w utrzymaniu potencjału reprodukcyjnego populacji. Zważywszy na postępującą utratę siedlisk na terenie Zakrzówka, m.in. poprzez utworzenie boiska do paintballa między ul. Wyłom i św. Jacka, a także budowę Parku Zakrzówek oraz powstające bloki pomiędzy ul. Pychowicką i św. Jacka, zabezpieczenie istniejących fragmentów zieleni ma pierwszorzędne znaczenie dla zachowania lokalnych populacji płazów i gadów. Na konieczność zabezpieczenia obszarów zielonych leżących poza istniejącym użytkiem ekologicznym (np. po drugiej stronie ul. św. Jacka) wskazywano już w raporcie Burego i Zająca 2014. Jednocześnie, zanik i degradacja siedlisk zostały uznane za najważniejsze zagrożenie lokalnej populacji gniewosza plamistego podczas ogólnopolskiego monitoringu prowadzonego na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w 2017 i 2021 roku. Negatywna ocena perspektyw ochrony wynika z wciąż dużej presji inwestycyjnej na omawiany fragment terenu i perspektywy te mogą ulec poprawie tylko poprzez konsekwentną ochronę obszarową. Zanik kolejnych fragmentów siedlisk Zakrzówka, np. w wyniku budowy parku, mimo deklaracji ich ochrony ze strony lokalnych jednostek decyzyjnych {np. RDOŚ, ZZM), stanowi o prawdziwości tej oceny i podkreśla konieczność natychmiastowej ochrony wszystkich pozostałych na Zakrzówku fragmentów zieleni.  

Z apelem o objęcie terenu ochroną w formie użytku ekologicznego wystąpiła Rada Dzielnicy VIII Dębniki. Także Komisja Dialogu Obywatelskiego ds. Środowiska Uchwałą nr 12/2023 z dnia 04.10.2023, po analizie argumentów przyrodniczych dotyczących obszaru Zakrzówka zawartych w piśmie skierowanym do Przewodniczącego Podkomisji ds. użytków ekologicznych Komisji Planowania Przestrzennego Rady Miasta Krakowa przez grupę przyrodników, reprezentujących 3 instytuty UJ, 2 instytuty PAN oraz Towarzystwo Herpetologiczne NATRIX, i w nawiązaniu do uchwały Rady Dzielnicy VIII nr LVll/524/2023 z dnia 31.08.2023 r., wnioskuje o jak najszybsze rozszerzenie użytku ekologicznego „Zakrzówek” w kierunkach północnym i wschodnim.  

Zgodnie z dokumentacją do Planu Ochrony dla Bielańska - Tynieckiego Parku Krajobrazowego (Uchwała nr Xlll/164/19 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 30 września 2019 roku) obszar planowanego użytku znajduje się całkowicie lub częściowo w granicach siedlisk chronionych gatunków zwierząt m.in.:  

- zachodnia część działki nr 140/2 leży w granicach siedliska i sezonowego przebywania gniewosza plamistego Coronella austriaca - gatunku objętego ścisłą ochroną gatunkową zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16.12.2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, wymienionego w Załączniku IV Dyrektywy Siedliskowej jako gatunek ważny dla wspólnoty i wymagający ścisłej ochrony, wskazanego w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako gatunek wysokiego ryzyka, narażonego na wyginięcie (kategoria VU), a także wymienionego w Załączniku li konwencji Berneńskiej jako gatunek ściśle chroniony. Stanowi także siedlisko i miejsce sezonowego przebywania dzięcioła czarnego Dryocopus martius, dzięcioła średniego Dendrocopos medicus oraz dzięcioła zielonosiwego Picus canus objętych w Polsce ścisłą ochrona gatunkową, wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej oraz wpisanych na Czerwona Listę gatunków Zagrożonych  

- całość analizowanego terenu znajduje się w granicach siedliska i miejsca sezonowego przebywania derkacza Crex crex, gąsiorka La nius collurio, jarzębatki Sylvia nisoria objętych w Polsce ścisłą ochroną gatunkową wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej oraz wpisanych na Czerwona Listę gatunków Zagrożonych  

- całość analizowanego terenu leży w granicach siedliska i miejsca sezonowego przebywania przepiórki Coturnix coturnikx oraz potrzeszcza Emberiza Calndra objetych w Polsce ochrona gatunkowa, wpisanych na Czerwoną Listę Gatunków Zagrożonych  

- całość analizowanego terenu leży w granicach występowania i sezonowego przebywania traszki grzebieniastej Triturus cristatus gatunku podlegającego ścisłej ochronie gatunkowej{ Rozp. Min. Środ. z dnia 16 grudnia 2016 r.)    

Mając na uwadze powyższe apelujemy: Panie Wojewodo, stań po stronie ludzi i ochrony unikalnych terenów Zakrzówka przed zabudową!

Wyrażam zgodę na ujawnienie moich danych osobowych w zakresie imienia i nazwiska celem przedłożenia petycji do Wojewody Małopolskiego, a także wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celu przesyłania drogą elektroniczną przez Koalicję Ruchów Krakowskich "Wspólnie dla Miasta" na podany przeze mnie adres e-mail informacji o losach niniejszej petycji, oraz o innych lokalnych inicjatywch i akcjach społecznych.

Koalicja Ruchów Krakowskich "Wspólnie dla Miasta"    Skontaktuj się z autorem petycji