List polskich festiwali do Pana Premiera i Wicepremierów ws. rozwiązań wspierających sektor festiwalowy

W obliczu utrzymującej się niepewności organizacyjnej i ekonomicznej spowodowanej pandemią COVID-19 przedstawiciele polskich festiwali – reprezentujący wszystkie dziedziny sztuk i różne modele organizacyjne – zwracają się do Pana Premiera Mateusza Morawieckiego i Wicepremierów, Pani Jadwigi Emilewicz i Pana Prof. Piotra Glińskiego o wprowadzenie systemowych mechanizmów wsparcia dla sektora festiwali kulturalnych.

Festiwale stymulują społeczną kreatywność i mają znaczący wpływ na rozwój miast oraz regionów, dlatego powinny zostać objęte strategiczną troską polskiego rządu. Organizatorzy wydarzeń zwracają uwagę na brak festiwali w proponowanych etapach odmrażania kultury, wskazując także na konieczność opracowania długofalowych rozwiązań dla tych wydarzeń.  

Pismo z podpisami ponad 50 organizatorów polskich festiwali zostało przekazane adresatom drogą elektroniczną 19 maja. List ma charakter otwarty, dlatego do postulatów mogą dołączyć także inne wydarzenia krajowe. Zapraszamy ORGANIZATORÓW I PROMOTORÓW FESTIWALI do podpisywania poniższego listu (imię i nazwisko+ nazwa festiwalu).

List z uzupełnioną listą sygnatariuszy zostanie przekazany Panu Premierowi i Wicepremierom do końca miesiąca.

* * *

Kraków, 19 maja 2020 r.     

Pan

Mateusz Morawiecki

Prezes Rady Ministrów  

Pani

Jadwiga Emilewicz

Wicepremier, Minister Rozwoju  

Pan

prof. Piotr Gliński

Wicepremier, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego        

Szanowny Panie Premierze,

Szanowni Państwo Wicepremierzy, Ministrowie,

Sytuacja pandemiczna zatrzymała niemal wszystkie sektory gospodarki kreatywnej, w tym działalność instytucji kultury i przemysłów czasu wolnego. Z całą mocą uderzyła również w sektor festiwalowy. Wskutek wprowadzonych obostrzeń, ale także z poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo publiczności i pracowników organizatorzy większości polskich festiwali, które miały się odbyć do końca bieżącego roku, byli zmuszeni zrezygnować z realizacji swoich przedsięwzięć.

Reprezentujemy wydarzenia należące do wszystkich dziedzin sztuki. Imprezy publiczne i niepubliczne, wydarzenia o charakterze komercyjnym i niekomercyjnym, niszowe i popularne, organizowane przez samorządy, organizacje pozarządowe i przedsiębiorstwa. Sytuacja pandemiczna dotknęła nas wszystkich i mobilizuje nas do znalezienia rozwiązań dla całego sektora.  

W ostatnich tygodniach zbudowaliśmy awaryjną łączność z artystami, partnerami w świecie i z naszą społecznością. Dzięki wcześniejszym inwestycjom w rejestrację materiałów audiowizualnych mogliśmy nieodpłatnie dzielić się z odbiorcami wartościowymi treściami. Nasza aktualna oferta internetowa obejmuje również moderowane dyskusje, koncerty czy spektakle online. Nie mamy wątpliwości, że w tym trudnym dla wszystkich czasie nasze działania podtrzymują kulturalną aktywność społeczeństwa. 

Jednak przedłużająca się niepewność dotycząca możliwości organizacyjnych i ekonomicznych sprawia, że przyszłość festiwali rysuje się dramatycznie. O ile stosunkowo łatwo odbudujemy turystykę krajową, a następnie międzynarodową, o tyle powrót festiwali do formy, w jakiej dotychczas funkcjonowały, będzie niemożliwy bez systemowego wsparcia ze strony państwa. 

Wierzymy, że Pan Premier i Państwo Wicepremierzy, jesteście świadomi, jak ważnym elementem kreatywnej gospodarki są festiwale. Wspierają rozwój ekonomiczny miast i regionów, mają wpływ na zatrudnienie w wielu innych branżach. Choć w Polsce wciąż znikoma jest świadomość siły ekonomicznej i społecznej wydarzeń tego rodzaju, nie ulega wątpliwości, że ich wpływ na ekonomię jest kolosalny. Przykładowo krakowskie festiwale generują łącznie impakt na poziomie ok. 500 milionów PLN rocznie i zatrudnienie na poziomie ok. 4 tysięcy miejsc pracy.

Jednak jeszcze istotniejsza jest kulturalna i społeczna wartość festiwali. Dostarczają odbiorcom unikalnych doświadczeń artystycznych, łączą świat poprzez twórczą ekspresję, są miejscem spotkań ludzi i idei, przestrzenią sieciowania i integracji. Są źródłem emocji, optymizmu, zadowolenia, fascynacji, lokalnej dumy. Na festiwalach artyści nie tylko prezentują swoje dzieła, ale także angażują miliony ludzi, kształcą i opracowują nowe ważne interpretacje świata. Festiwale są wreszcie częścią niematerialnego dziedzictwa wielu krajów i miast. Przyczyniają się do budowania świadomego, wrażliwego społeczeństwa i jest to wartość nie do przecenienia. Są wspólnym dobrem nas wszystkich.

Z powyższych powodów festiwale powinny zostać objęte strategiczną troską nie tylko przez Ministerstwo Kultury, ale także ministerstwa: Rozwoju, Spraw Zagranicznych, Finansów i Edukacji. Tymczasem regulacje proponowane w ramach kolejnych tarcz antykryzysowych mają zastosowanie tylko do części wydarzeń festiwalowych, na dodatek są rozwiązaniami doraźnymi, a nie długofalowymi. Obecny kryzys wymaga od decydentów wypracowania rozwiązań nadzwyczajnych, które będą wspierały cały sektor festiwalowy – bez względu na formę organizacyjną i dziedzinę sztuki – i pozwolą mu odżyć. 

Jako środowisko festiwali jednoznacznie popieramy postulaty samorządów oraz rozmaitych środowisk kultury i przemysłów kreatywnych proponujące wprowadzenie przez polski rząd rozwiązań podatkowych, które pozwolą na uratowanie tysięcy polskich festiwali przed upadkiem, uchronienie setek tysięcy miejsc pracy oraz zabezpieczenie budżetu państwa przed odpływem wpływów z VAT i podatku CIT i PIT z powodu utraty znacznej części polskiego rynku kultury.

W związku z niejasną sytuacją festiwali w obecnym planie odmrażania gospodarki postulujemy:

1. Włączenie przedstawicielstwa festiwali do zespołu antykryzysowego powstałego w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w celu wspólnego wypracowania rozwiązań dla przywrócenia festiwali do obiegu kulturalnego. 

2. Ujęcie festiwali w kolejnym etapie odmrażania przy zachowaniu określonego reżimu sanitarnego zapewniającego niezbędne bezpieczeństwo wszystkim uczestnikom. Jako organizatorzy jesteśmy gotowi tak przygotować nasze festiwale, by minimalizować bądź całkowicie wykluczać ryzyko zakażenia.

3. Utworzenie funduszu rekompensat (dopłat) i nisko oprocentowanych pożyczek dla festiwali ze środków Narodowego Funduszu Rozwoju, który pozwoli na skompensowanie niedoborów bądź strat spowodowanych przez zastosowanie nowych obostrzeń sanitarnych.

4. Stworzenie systemu zachęt i odpisów podatkowych dla potencjalnych mecenasów, aby zachęcić przedsiębiorców do inwestowania w ten typ działalności społecznej i kulturalnej.

5. Stworzenie mechanizmów zabezpieczających trwałość wieloletnich festiwali poprzez powołanie do istnienia specjalnego Funduszu Rozwoju Festiwali. Fundusz ten mógłby być finansowany na podobieństwo funduszy kanadyjskich z procenta podatku turystycznego.

6. Stworzenie mechanizmu grantowego na rozwój festiwali (rozwój kadr, poszerzenie wiedzy z zakresu wykorzystania narzędzi cyfrowych, prawa autorskiego na potrzeby udostępniania treści w sieci, monetyzacji treści, etc.). 

7. Wzmocnienie mechanizmów wieloletniego finansowania dla festiwali, m.in. z uwzględnieniem konieczności elastycznego reagowania, przesunięć dat koprodukcji, zmian programowych, prac przygotowujących nowe sezony festiwalowe w sytuacji niepewności co do warunków, w jakich odbywać się będą poszczególne wydarzenia.

8. Wprowadzenia możliwości odpisania od podatku PIT 50% wartości wydatków konsumentów na zakup dóbr kultury do wysokości 1000 zł na osobę w ciągu roku, według uzgodnionej ze środowiskami kultury listy produktów i usług, obejmującej między innymi zakup biletów do kina, teatrów, karnetów festiwalowych, książek, płyt itp.  

Nasze festiwale stymulują społeczną kreatywność i mają znaczący wpływ na rozwój miast oraz regionów, włączając je w żywą sieć globalnej kultury. Dzisiaj potrzebują konkretnego planu ratunkowego ze strony państwa. Proponowane przez nas rozwiązania w długofalowej perspektywie będą najbardziej skuteczne zarówno dla sektora kultury, jak i polskiej gospodarki oraz najmniej kosztowne dla budżetu państwa. Ich wprowadzenie rozbudzi popyt w gospodarce, na czym zyska sytuacja ekonomiczna państwa.    

W nadziei na odpowiedź i współdziałanie,

Niżej podpisani przedstawiciele polskich festiwali

Magdalena Ormanty    Skontaktuj się z autorem petycji