Apel o wprowadzenie wymagań egzaminacyjnych z lat 2023-2024 na maturze z matematyki jako podstawy programowej w szkołach ponadpodstawowych do czasu pełnej zmiany podstawy

Do:

Ministerstwo Edukacji Narodowej

al. Jana Chrystiana Szucha 25

00-918 Warszawa

PETYCJA

Zwracamy się z postulatem, by wymagania egzaminacyjne do matury z matematyki obowiązujące w latach 2023-2024 w dotychczasowym kształcie stały się obowiązującą podstawą programową z matematyki w szkole ponadpodstawowej do czasu pełnej zmiany podstawy programowej, dzięki czemu zakres wymagań do matury 2025 i kolejnych pozostanie bez zmian, czyli taki jak w dwóch ostatnich latach.

Argumenty za pozostawieniem wymagań egzaminacyjnych jako obowiązującej (zmniejszonej) podstawy programowej w szkole ponadpodstawowej

1. Ciągłe zmiany powodują chaos
   Uczniowie i nauczyciele są zmuszani do ciągłego dostosowywania się do nowych wytycznych. Dopiero co, bo od roku 2023 zaczęła obowiązywać nowa matura, a już mamy kolejne zmiany. Brak stabilności i przewidywalności w wymaganiach maturalnych wprowadza niepotrzebne zamieszanie i utrudnia przygotowania. Nauczyciele zamiast wykorzystać czas na zwiększenie efektywności nauczania stracą go na dostosowanie materiałów dydaktycznych, o dokumentacji dotyczącej rozkładów materiału nie wspominając.
   
   Dotychczasowe wymagania egzaminacyjne odchudzały w sposób znaczący podstawę programową. Wymiana teraz jednych zagadnień na drugie jest niezrozumiała ani dla uczniów, ani dla nauczycieli i wywołuje tylko zbędny chaos.
   
   
2. Niewłaściwy czas na wprowadzenie zmian
   Ogłoszenie zmian podczas wakacji, kiedy media mniej uwagi poświęcają edukacji, sprawia wrażenie ukrywania istotnych informacji przed uczniami i nauczycielami. To nie jest odpowiedni czas na takie decyzje, gdyż wielu uczniów i nauczycieli dopiero po powrocie z wakacji dowie się o tych zmianach. To zdecydowanie za późno – szczególnie w kontekście maturzystów 2025. Nie zmienia się reguł w trakcie gry.
   
   
3. Brak materiałów dostosowanych do nowych wymagań:
   Na rynku nie ma i nie będzie podręczników, repetytoriów i innych materiałów edukacyjnych zgodnych z nowymi wymaganiami na początek roku szkolnego, o ile w ogóle będą. Ogłoszona zmiana na początku wakacji spowoduje, że wydawnictwa nie zdążą z przygotowaniem nowych książek. Maturzysta zdający maturę 2025 nie będzie miał więc aktualnych pozycji książkowych, by móc dobrze przygotować się do tego egzaminu. Nie może też skorzystać z książki starszego rodzeństwa, kolegi itd. Pytanie retoryczne, czy to jest ekologiczne? Dodatkowo uczniowie muszą wszystkie książki konfrontować ze zmienioną podstawą programową, której interpretacja może być trudna bez odpowiednich materiałów wspomagających. Uczeń, wypożyczając książkę np. z arkuszami maturalnymi czy repetytorium, nie będzie miał dodatkowych informatorów z informacjami, które zagadnienia i jakie typy zadań będą na maturze 2025 i w latach kolejnych.
   
   
4. Koszty dla nauczycieli i wydawców
   Nauczyciele często z własnych środków zakupują materiały edukacyjne. Zmiana podstawy programowej wymusza na nich zakup nowych książek i tworzenie nowych materiałów dydaktycznych, co generuje dodatkowe koszty. Wydawcy muszą inwestować w aktualizację swoich produktów, co jest czasochłonne, kosztowne, a przecież znów zmiana będzie tylko na kilka najbliższych lat, bo odchudzona podstawa jest przejściowa. Książki w bibliotekach również będą nieaktualne, więc co z uczniami, których nie stać na zakup zaktualizowanych książek przygotowujących do matury z matematyki, nawet jeśli takowe będą?
   
   
5. Brak konsultacji z nauczycielami praktykami
   Decyzje dotyczące zmiany podstawy programowej były podejmowane bez odpowiednich konsultacji z praktykującymi nauczycielami i ekspertami. Brak uwzględnienia opinii nauczycieli doprowadziło do decyzji oderwanych od realiów szkolnych. Nie widać spójności materiałów, aby wracać w kolejnych zagadnieniach do utrwalania umiejętności nabytych wcześniej np. brak wykorzystania wzorów skróconego mnożenia czy wyłączania czynnika przed nawias w równaniach wielomianowych. Takich przykładów jest więcej. A przecież to niezbędne w skutecznym uczeniu matematyki. Nauczyciele praktycy nie usunęliby też z podstawy np. prostej prostopadłej. Dodatkowo w stosunku do propozycji podanej po konsultacjach obowiązująca wersja mocno się różni np. w punkcie dotyczącym dowodu algebraicznego. To nie jest "odchudzenie" podstawy poprzez usunięcie zagadnienia, ale zmiana zagadnienia na inne.
   
   
6. Wzrost trudności egzaminów
   Nowe wymagania obejmują bardziej zaawansowane zagadnienia, które mogą być trudne do opanowania przez uczniów. Przykłady to dowody geometryczne, ciągi rekurencyjne czy kąt dwuścienny, które wcześniej nie były objęte wymaganiami maturalnymi na poziomie podstawowym.
   
   
7. Wprowadzenie zmian na krótki okres
   Zmiany mają obowiązywać tylko kilka najbliższych lat, po czym nastąpi kolejna zmiana podstawy programowej. Taka krótkoterminowa polityka nie pozwala na stabilne i długofalowe planowanie procesu edukacyjnego.
   
   
8. Nierówne szanse dla uczniów
   Uczniowie, którzy zaczęli przygotowania do matury zgodnie z wcześniejszymi wymaganiami, teraz znajdują się w niekorzystnej sytuacji. Nowe wymagania mogą faworyzować uczniów, którzy mieli dostęp do lepszych zasobów edukacyjnych lub lepsze wsparcie nauczycieli. Wielu maturzystów dobrze opanowało zagadnienia, które znajdowały się na maturach w dwóch ostatnich latach. Teraz okazuje się, że w klasie maturalnej wiele z tych umiejętności nie będzie potrzebnych.
   
   
9. Pandemia COVID-19 i nauka zdalna – wpływ na rocznik uczniów zdających maturę 2025
   Obecny rocznik maturzystów, którzy będą zdawali maturę w 2025 roku, był w 7 klasie szkoły podstawowej, gdy pojawiła się pandemia, więc to oni po roku nauki online zdawali egzamin ósmoklasisty. W 7 klasie jest bardzo dużo materiału, który nie został odpowiednio wyćwiczony. Rozmowy z nauczycielami wyraźnie wskazują na problem dużych zaległości tego rocznika. Zmiana wymagań teraz dodatkowo jeszcze bardziej utrudni im sytuację, wprowadzając nowe, często trudniejsze zagadnienia do opanowania w krótkim czasie.
   
   
10. Chaos spowodowany nieprzygotowanymi zmianami wpłynie na zwiększenie odsetka osób, które nie zdadzą matury
    Na pewno zwiększy się odsetek osób, które tej matury nie zdadzą. Pewniaki maturalne, takie jak proste prostopadłe, nierówności z wartością bezwzględną, równania wymierne równe zero czy równania z grupowaniem wyrazów, były lubiane przez uczniów i mocno wpływały na wyniki maturalne. Teraz pojawiają się nowe zagadnienia, jak chociażby ciągi rekurencyjne czy kąt dwuścienny, które mogą być dużo bardziej wymagające dla uczniów.

Wniosek

Podstawowym postulatem petycji jest, by wymagania egzaminacyjne do matury z matematyki obowiązujące w latach 2023-2024 w dotychczasowym kształcie stały się obowiązującą podstawą programową z matematyki w szkole ponadpodstawowej do czasu pełnej zmiany podstawy programowej, dzięki czemu zakres wymagań do matury 2025 i kolejnych pozostanie bez zmian, czyli taki jak w dwóch ostatnich latach. Taka decyzja zapewniłaby stabilność i spokój zarówno uczniom, jak i nauczycielom, umożliwiając skuteczne przygotowanie do matury bez ciągłych zmian i niepewności. Pozwoli również nie zmieniać reguł w trakcie procesu edukacyjnego. Uczeń rozpoczynający etap edukacyjny, jakim jest szkoła ponadpodstawowa, powinien od początku tego etapu wiedzieć, jakie wymagania będą na końcu, czyli na maturze. Tego wymaga uczciwość wobec uczniów.

Dariusz Kulma    Skontaktuj się z autorem petycji